ARİ İSTANBULLUOĞLU

Çarların, kralların ve soylu zenginlerin mücevhercisi olarak tanınan Fabergé alilesi, aslen Fransız Huguenot soyundan olup, 1685 yılında Fransa'dan Almanya'ya göç etmiş, bir süre burada yaşadıktan sonra, 1800'de Rusya'nın St. Petersburg kentine göç ederek Rus vatandaşlığına geçmiştir. 

1842 yılında St. Petersburg'ta mücevher dükkanı açmış olan baba Gustav Fabergé, 1814 yılında doğmuştur. Oğlu Carl Fabergé, 1846 yılında dünyava gelmiştir. Almanya'da eğitimini tamamladıktan sonra St. Petersburg'a geri dönmuş ve dönemin en iyi usta sanatçılarının yanında bir süre çalışmıştır. Bu arada Roma, Venedik, Üoransa, Londra, Paris, Dresden, Münih ve Berlin'e seyahat etmiş, buralardaki kraliyet koleksiyonlarını incelemiştir. C. Fabergé, 1870 yılında babasının kurmuş olduğu atölyeye katılmış, çeşitli yeniliklere öncülük ederek firmayı geliştirmiş ye bugün dünyaca ünlü olan Fabergé firmasının kurucusu olmuştur. St. Petersburg'daki çalışmalar sürerken bir süre sonra firmanın Moskova, daha sonraları da Odessa, Kiev ve Londra şubelerini faaliyete geçirmiştir. Ru çalışmaların sonunda, üretimleriyle ün yapan ve dünyanın bir numaralı mücevhercisi ve değerli maden ve taşlardan objeler üreten (objets d'art) firma ünvanına sahip olmuştur.

C. Fabergé, hiçbir objeyi tezgahın başına oturup üretmemiştir. Kendine bağlı birçok atölye ve sanatçıya tasarımlarını ve fikirlerini aktaran, üretimin her aşamasını kontrol eden, yönetici bir kişiliğe sahip C. Fabergé'nin efsanevi düşüncelerinin gercekleşmesine 500'ü aşkın bir sanatçı topluluğu eşlik etmiştir. Firmada üretilmiş hiçbir objede tekrara ve seri üretime rastlanmaz. Her parçanın kendine özgü ayrı bir özelliği vardır. Bazı parçalarda Oryantal, özellikle Japon sanatının etkisi gözlemlenir.

Imperial Paskalya Yumurtaları, firmanin en ünlü üretimidir. Bunlar dikkatlice incelendiğinde, teknik ve sanatsal mükemmelliğin doruk noktaya erişmiş olduğu görülür. 1885-1916 yılları arasında çar sülalesi için 54 tane Imperial Paskalya Yumurtası üretilmiştir. Bunlar, dönemin çarları (3. Aleksandr, 2. Nikolas) tarafından firmaya ısmarlanmış ve paskalyalarda çariçelere armağan edilmiştir. Bunlar altın, gümüş, mine ve değerli taşlarla süslüdür. 

Imperial Paskalya Yumurtalarından başka birçok paskalya yumurtası da firmada üretilmiştir. Bazıları Emmanuel Nobel ailesi, Prens Felix Yussupov, Barbara Bazanov ve benzeri soylu kişilerce satın alınmiş ya da hediye edilmiştir. 

Bugün yalnızca 10 tane Imperial Paskalya Yumurtası, Moskova Armor Müzesi'nde sergilenmektedir. Birçogu Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Müzeleri'nde ya da buralarda yaşayan koleksiyoncuların ellerinde bulunmaktadır. Bilindigi gibi. Devrim sonrasında Rus devletinin borçlarını kapatmaak amacıyla firmaya ait birçok parça Paris müzayedelerinde satılmıştır. Ayrıca çar sülalesinin bazı fertleri Rusya'dan kaçarken firmanın üretimlerini de beraberlerinde Avrupa'ya getirmişlerdir. Bu kişiler sıkıştıkça, ellerindeki parçaları çeşitli müzayedelerde satmışlar ve geçimlerini sağlamışlardır.

Işte bu nedenledir ki, Rusya'da uzun yıllar üretimi yapılmış, hazine sayılabilecek bu değerli objelerin Avrupa'ya ve Amerika'ya dağılması engellenememiştir.

C. Fabergé'nin oğulları Eugene ve Alexander Fabergé, 1920'lerin başında Paris'e yerleştikten sonra l924'te Andrea Marchetti ye Guerrieri ile birlikte "Fabergé & Cie, Paris" firmasını kurdular. Bu firma, daha onceki çalışmalara benzeyen ürünler piyasaya çıkarmakla birlikte, niteilk ve estetik açısından daha önceki ürünlerin düzeyine ulşamamıştır. Firma. bugün Paris'te etkinlikierini sürdürmektedir. Ancak. Fabergé ailesiyle hiçbir ilişkisi kalmamıştır. 

Eugene Fabergé, 1953'de vefat etmiştir. 1930'da Amerika'da Sam Rubin adlı bir girişimci Fabergé adlı bir parfüm üretimine başlamıştır. Bunun üzerine Paris'teki firma ile mahkemelik olan S. Rubin, Fabergé firmasına 25.000 dolar ödeyerek parfüm ve tuvalet malzemesi üretimi için izin almıştır. 

Kardeşlerden Alexander Fabergé'nin Finlandiya'da kurduğu atölyede bazı tasarımlar yaptığı bilinmektedir. Öte yandan C. Fabergé'nin torunları Theo ile Igor, Cenevre'de mücevher tasarımı üzerine çalışmalarını sürdürmüş, Igor Fabergé 1982 yılında vefat etmiştir.

Dünyaca ünlü, hatta bir numara olarak tanımlanan Fabergé firmasina ait objelerin belli başlı koleksiyoncuları arasında İngiliz kraliyet Ailesi, Kral Faruk, Ağa Han, Danimarka Kralivet Ailesi, Sandoz Ailesi, Rotschild ve Farbes Ailesi yer almaktadır.

FABERGÉ FİRMASI'NIN KRONOLOJİK TARİHÇESİ 

1842 Gustav Fabergé, St. Petersburg'da Bolshaya Morskaya Caddesi'nde ilk mücevher mağazasını açarak etkinliklerine başladı. 

1846 G. Fabergé'nin oğlu Carl Fabergé doğdu. 

1870 Alrnanya'da eğitimini tamamlayan C. Fabergé, St. Petersburg'a döndü ve babasının firmasında çalışmaya başladı. Sanatçı, Almanya, İsviçre ve Fransa'da sanat ve ekonomi eğitimi görmüştü. 

1872 C. Fabergé, Augusta Julia Jacobs ile eviendi. Eugene (1874-1960), Agathon (1876-1951), Alexander (1877-1932) ve Nicholas (1884-1939) adlı dört oğlu dünyaya geldi. Dört kardeş de ileride firmada görev aldı. 

                                                                 1881 Çar 2. Aleksander'ın ölümü.

882 C. Fabergé'nin 20 yaşına basan en küçük kardeşi Agathon, Dresden'den St. Petersburg'a döndü ve firmada çalışmaya başladı. Bu yıl içinde firma Moskova'da ilk sergisini açtı ve altın madalya odülü aldı. Dükkan, 16 Bolshaya Morskaya Caddesi'ne taşındı. 

1885 Çar 3. Aleksander, Çanriçe Marie Feodorovna'ya hediye temek amacıyla firmaya ilk Paskalya Yumurasini sipariş etti. Bu çar ailesinin firmaya güvenini simgeleyen ilk sipariş olarak değerlendirilir. Firma, Nuremberg Sergisi'nde altın madalya ile ödüllendirildi. 

1886 Fabergé'nin "Efsanevi Sanatçısı" olarak bilinen ve tüm atölyelerin şefi olan sanatçı Michael Perchin firmaya katıldı. 

1887 Firmanin Moskova bölumü faaliyete geçti. Allan Bowe, firmaya ortak oldu. 

1888 Firmanin calışmaları Kopenhag'da "Nordic Exhibition"da özel bir diploma ile ödüllendirildi.

1890 St. Petersburg'daki firma genişletildi ve firmanin Odessa'daki bölümü faaliyete geçirildi. 

1893 Gustav Fabergé Dresden'de öldü. 

1894 Çar 3. Aleksander'in ölümü. Yeni car 2. Nikolas, Prenses Alix ile evlendi ve Aleksandra Feodorovna adını aldı. Eugene Fabergé firmada çalışmaya başladı. 

1895 Agathon Fabergé vefat etti. 

1896 2. Nikolas'ın taç giyme töreni. Fabergé firmasi Pan-Russian sergisinde "Perlet Amblemi" ile ödüllendirildi. 

1897 Stockholm'da "Nordic Exhibition"da firmanın ürünleri sergilendi. Eugene Fabergé. yarışmalı serginin seçici kurulunda yer aldı. Norveç ve İsveç Hükümdarlığı tarafinclan firma, yazılı bir belge ile ödüllendirildi.

1898 24 Bomshaya Morskaya Caddesinde 1 milyon rubleye bir bina satın alındı. Binanin tadilatı Mimar Carl Schmidt tarafından yapıldı. 

1900 Fabergé firmasi yeni binasına taşındı. Binadaki birçok küçük atölye firmaya iş yapan sanatçılara kiralandı. Ayrıca C. Fabergé, binanın bir bölümünde oturmaya başladı. Binanın bir bölümünün de, burada atolyesi olan ustaların oturması için, özel olarak düzenlendiği bilinmektedir. World Exhibition in Paris (Paris Dünya Sergisi). Burada üç tane Paskalya Yumurtası sergilendi. Fabergé. "Maitre" ilan edildi ve Legion d'Honneur nişanı aldı. 

1901 Firmada çalışan şef sanatçılardan Erik Kollin oldu. 

1902 Büyükk Dük Vladimir'in St. Petersburg'daki sarayında Imperial Paskalya Yumurtaları sergilendi. 

1903 Londra'daki Berners Oteli'ndeki bir dükkanda Arthur Bowe, firmanin üretimlerini satışa sundu. Şef ustalardan Michael Perchin ve August Holmström öldü. 

1904 C. Fabergé, Siyam Kralı tarafından davet edildi. Siyam'a gitti. 

1905 Firmanın Kiev şubesi faaliyete geçti. 

1906 Nicholas Fabergé ve H.C. Bainbridge'in yönetiminde firmanın 48 Dover Caddesi'ndeki Londra şubesi faaliyete geçti. 

1909 Firmanın şef sanatçılarından Alfred Thielemann öldü. 

1910 Firmanın Kiev şubesi kapandı. 

1911 Firmanın Londra şubesi 173 New Bond Street'e taşındı. 

1913 Romanov'ların hukümdarlığının 300. yılı. 

1915 Firmanın Londra Şubesi faaliyetini durdurdu. Sanatci August Hollming öldü. 

1916 Firma 3.000.000 ruble kapital ile 600 ortaklı bir anonim şirkete dönüştürüldü. Julius Rapport öldü. 

1917 Rus Devrimi'nden hemen sonra firma, "Committee of the Employees of the Company K. Fabergé" nin (Fabergé firmasinda çalışanların oluşturduğu komite) mülkiyetine geçti. Londra'daki dükkanda bulunan eşyalar, Paris'te kuyumculuk yapan Lacloche Frères firması tarafından satın alındı. 

1918 Carl Fabergé, İngiliz sefirinin yardımıyla ülkesini terk ederek Almanya'nın Wiesbaden kentine göç etti. 

1920 Haziran ayinda Lozan'a yerleşen C. Fabergé, 24 Eylul'de öldü. 

1929 C. Fabergé'nin mezarı oğlu Eugene tarafından Cannes'a nakledildi.